1929 "Τσάι στον κήπο"

Το εξώφυλλο του περιοδικού Le petit Echo de la Mode, στις 1 Σεπτεμβρίου 1929. Τίτλος της εικονογράφησης "τσάι στον κήπο". Οι δυό κυρίες κάθονται στο παγκάκι και την μπαμπού πολυθρόνα, δίπλα από το τραπέζι του κήπου κι απολαμβάνουν το τσάι τους. 

Τα φορέματα είναι ίσια και χαλαρά, όπως ταιριάζει στην εποχή, όμως νομίζω ότι δεν είναι αυτά το ζήτημα σε ετούτο το εξώφυλλο -ομοίως σε πολλά άλλα του περιοδικού Le Petit Echo de la Mode. 

Η εικόνα αναδύει κυρίως μια αρμονία ανάμεσα στην γυναίκα και το περιβάλλον της. Οι δύο πρωταγωνίστριες εδώ φαίνονται πρώτα από όλα φίλες -δηλαδή πολύ στενές φίλες, ούτε καν μιλούν, απλώς βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος. Επειτα, φαίνονται ήρεμες και κυρίαρχες στο παιχνίδι τους, γι αυτό ατενίζουν ήσυχα τον μακρινό ορίζοντα. Το τραπέζι και το ντύσιμό τους διακρίνονται από τάξη και απλότητα, τίποτα δεν περισσεύει, ούτε όμως τίποτα λείπει: από την μια το τσάι, δυο φλυτζάνια, μπισκοτάκια, από την άλλη το φόρεμα, ένα μπιζού, παπούτσια και ζώνη. Μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα πως είναι συγκροτημένες προσωπικότητες; Μάλλον ναι, αυτές αποφάσισαν τόσο το ντύσιμό τους, όσο και την διάταξη του χώρου τους. 

Οι γυναίκες της εικόνας μας είναι ευκατάστατες, όμως το συμπέρασμα που βγαίνει από το περιεχόμενο των περιοδικών της εποχής εκείνης και έως το 1960 (τις αρχές του 1980 για την χώρα μας) είναι πως γενικά οι γυναίκες ήταν πολύ συγκροτημένες παλιότερα. Τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών δεν ήταν τόσο σπουδαία όσο τα σημερινά, όμως υπήρχε ένας χώρος, αυτός του σπιτιού που ήταν αποκλειστικά δικός τους και τον ρύθμιζαν όπως ήθελαν. Η γυναικεία φιλία ήταν σημαντικός παράγοντας  που δημιουργούσε δίκτυα αλληλοβοήθειας και συμπαράστασης ψυχολογικής και υλικής -και μάλιστα στα χωριά περισσότερο από ό,τι στις πόλεις. Αυτό που βλέπουμε στην εικόνα μας, η κουβεντούλα, βοηθούσε τις γυναίκες να μην αποκόπτονται από τα πάντα, να μην είναι αβοήθητες -εάν ποτέ χρειάζονταν κάποιον να εμπιστευτούν ένα μυστικό τους ή να τις συνδράμει σε ρεαλιστικό πρόβλημα. 

Ολα αυτά χάθηκαν με τα χρόνια. Οι ενήλικες γυναίκες σήμερα μιλούν με τις συναδέρφους τους στο γραφείο, μιλούν στο τηλέφωνο με κάποιες παλιές φίλες, αλλά δυστυχώς δεν έχουν πια τον χρόνο για κοντινή επαφή με κανέναν, ούτε καν με τις γειτόνισσες. Τους είναι σχεδόν αδύνατο να αποφασίσουν τα πάντα μέσα στο σπίτι, γιατί συν-αποφασίζουν με τον σύζυγο και τα παιδιά -χρειάζεται ομοφωνία έως και το ποια σαλάτα θα φτιάξουμε σήμερα, το έχετε προσέξει;  Μια γκρίνια που ξεκινάει από όλους γύρω τους κι έρχεται κατά πάνω τους είναι η μόνιμη κατάσταση της ζωής τους. Ο χρόνος δεν φτάνει ώστε να επιτελέσουν σωστά τα εργασιακά μαζί με τα οικιακά τους καθήκοντα, άσχετα με το αν συμμετέχουν οι υπόλοιποι του σπιτιού στα οικιακά -κι εννοείται πως δεν φτάνει επειδή λείπουν 10 ώρες την μέρα για την δουλειά. Κάθε χρόνος που δαπανούν για τον εαυτό τους, π.χ. τα 15 λεπτά που χρειάζεται μια μάσκα προσώπου, λείπει από αλλού, δηλαδή από αυτόν που δίνουν στους άλλους. Γι αυτό έχουν βγει τα multitasking προϊόντα, για να μην τρώμε 5 λεπτά στο λούσιμο και 3 στο κοντίσιονερ, αλλά μόνο τα 5 στο λούσιμο. Δεν συζητάω καθόλου για διάβασμα βιβλίων  ή άλλες εξωτικές ασχολίες χρονοβόρες π.χ. άκουσμα ενός ολόκληρου δίσκου, χαλαρές και ήρεμες στον καναπέ. Δεν υπάρχουν παντρεμένες γυναίκες που μπορούν να το ζήσουν αυτό. 

Τσάι στον κήπο λοιπόν. Δυο φίλες που δεν κάνουν απολύτως τίποτα, απλώς αναπνέουν, ξεκουράζουν τα μάτια τους κοιτώντας μακριά κι απολαμβάνουν η μία την συμμετοχή της άλλης στην στιγμή.